Με τρενάκι του τρόμου που φτάνει συνεχώς σε υψηλότερες κορυφές μοιάζουν οι διακυμάνσεις των τιμών στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας με φόντο το σκληρό μπρα-ντε-φερ μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης, με τις ΗΠΑ να παίζουν και αυτές καθοριστικό ρόλο. Μετά τις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη Μόσχα, η Ευρώπη εξετάζει τώρα την επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που εισάγεται μέσω αγωγών και οι χώρες του G7 προτίθενται επίσης να επιβάλουν ένα ανώτατο όριο στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου και των πετρελαϊκών προϊόντων. Αποτέλεσμα είναι η Ρωσία να απειλεί με διακοπή της τροφοδοσίας των δύο πολύτιμων ενεργειακών αγαθών, αυξάνοντας κατακόρυφα την αγωνία για την ακρίβεια σε ρεύμα και θέρμανση τον επερχόμενο χειμώνα.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες παρακολουθούν ένα chicken game μεταξύ Δύσης και Ρωσίας που σε κάθε του επεισόδιο οδηγεί υψηλότερα το ενεργειακό κόστος. Όσο πλησιάζει η χειμερινή περίοδος και οι ανάγκες της Ευρώπης για ενέργεια μεγαλώνουν τόσο εκτινάσσεται η μεταβλητότητα στις ευρωπαϊκές αγορές, με τις τιμές του φυσικού αερίου να υποχωρούν έως και 40% την περασμένη εβδομάδα, στα 214 ευρώ, έχοντας νωρίτερα καταγράψει μία ιστορικών διαστάσεων άνοδο άνω του 70% σε ένα μήνα έως το ρεκόρ των 342 δολαρίων στις 26/8.
Οι επόμενες ημέρες είναι εξαιρετικά κρίσιμες, καθώς στις 9 Σεπτεμβρίου οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συναντηθούν για να συμφωνήσουν σε ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο που θα απαντά στους ρωσικούς εκβιασμούς. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 14 Σεπτεμβρίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναμένεται να παρουσιάσει τις λεπτομέρειες του ευρωπαϊκού σχεδίου για την αντιμετώπιση της ενεργειακής απειλής.
Η Κομισιόν εξετάζει μία σειρά μέτρων για την αποσύνδεση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος από το φυσικό αέριο. Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετές σκιές τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου πλάνου, όσο και ως προς την αντίδραση της Ρωσίας, από τη στιγμή που η Ευρώπη είναι σαφές ότι δεν μπορεί να ζήσει για πολύ χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο – ανεξάρτητα από το γεγονός ότι έχει γεμίσει τις αποθήκες της - και ο κίνδυνος επιβολής δελτίου στην κατανάλωση είναι ορατός.
Επιπλέον, υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο η Ευρώπη μπορεί νόμιμα να στηρίξει την επιβολή πλαφόν στις τιμές, καθώς οι συμφωνίες της Gazprom είναι με ενεργειακές επιχειρήσεις και όχι με την Ευρώπη. Την ίδια ώρα, υφίσταται πάντοτε ο κίνδυνος στο σενάριο του πλαφόν, να υπάρξουν εταιρείες που θα κινηθούν εκτός γραμμής, όπως συνέβη με την πληρωμή της Ρωσίας σε ρούβλια.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι πληθωριστικές προσδοκίες για τις τιμές της ενέργειας παραμένουν ανοδικές, σε μία συγκυρία που οι οικονομικοί δείκτες πιστοποιούν πως ο ευρωπαϊκός βιομηχανικός κλάδος αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα και βρίσκεται σε… κανονική και όχι τεχνική ύφεση. Οι πρόδρομοι δείκτες, από την πλευρά τους, υποδηλώνουν ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας, με τα στοιχεία για τις βιομηχανικές παραγγελίες να βρίσκονται σε παρατεταμένο τέλμα. Αν υπάρχει ένα αισιόδοξο σημάδι, αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι οι πληθωριστικές πιέσεις εξομαλύνονται αλλά και πάλι, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να κλείσουν εντελώς οι στρόφιγγες του ρωσικού αερίου.
Το βασικό σενάριο σήμερα προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα ξεφύγει αρκετά πάνω από το ιστορικό υψηλό του 9,1% που κατέγραψε τον Αύγουστο, με ώθηση από τις τιμές του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος που συνεχίζουν την ξέφρενη άνοδό τους.
Η νέα κόντρα Ευρώπης-Ρωσίας λαμβάνει χώρα σε μία στιγμή που οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταφέρει να γεμίσουν τις ενεργειακές τους αποθήκες σε ποσοστό 80%, δύο, μάλιστα, μήνες ταχύτερα από τον στόχο της 1ης Νοεμβρίου. Η ταχύτερη επίτευξη του στόχου μειώνει τον κίνδυνο ενεργειακών ελλείψεων και γι’ αυτό έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες ενδείξεις αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων. Όμως η Ρωσία προχωρά σε νέο εκβιασμό και ένα νέο ράλι στις ενεργειακές τιμές θα μπορούσε να αλλάξει ανά πάσα στιγμή τα δεδομένα.
Στο γράφημα που παραθέτει η Oxford Economics, φαίνεται η «τρέλα» που επικρατεί στην αγορά φυσικού αερίου. Αφού οι τιμές διπλασιάστηκαν από τα τέλη Ιουλίου έως τα τέλη Αυγούστου, υποχώρησαν κατά 40% την περασμένη εβδομάδα. Παρ’ όλα αυτά, η τιμή των futures του ολλανδικού TTF, παραμένουν 4 φορές υψηλότερες σε σύγκριση με πριν από ένα χρόνο και 10 φορές πάνω από τον ιστορικό τους μέσο όρο.
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι οι τιμές της ενέργειας έχουν αποσυνδεθεί πλήρως από τα θεμελιώδη και εξαρτώνται από το γεωπολιτικό μπρα-ντε-φερ, δίνοντας βίαιες διακυμάνσεις κάθε φορά που η Ρωσία απειλεί με διακοπή της τροφοδοσίας. Όσο για την πτώση της περασμένης εβδομάδας, αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πρόοδο που έχουν σημειώσει οι ευρωπαϊκές χώρες στην αποθήκευση ενέργειας ενόψει της χειμερινής περιόδου.
