Πριν δύο εβδομάδες είχαμε τρομάξει με την απότομη άνοδο της τιμής του συμβολαίου του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Το Dutch TTF είχε κάνει μία απότομη κίνηση από την περιοχή των 100 Ευρώ/Mwh προς τα 130 Ευρώ/Mwh. Η απότομη αυτή άνοδος, η οποία σταδιακά ξεφούσκωσε τις επόμενες μέρες, αποδόθηκε στον συνδυασμό δύο παραγόντων: των εκτιμήσεων για επικείμενη χειροτέρευση των καιρικών συνθηκών στην Βόρεια Ευρώπη και των πληροφοριών για την καθυστέρηση της επαναλειτουργίας των εγκαταστάσεων της Freeport LNG, από την οποία προέρχεται σχεδόν το 20% του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) που στέλνουν προς εξαγωγή οι ΗΠΑ (Βαρυχειμωνιά στις τιμές της ενέργειας | Liberal.gr).
Αφού σταθεροποιήθηκε για μερικές μέρες στην περιοχή των 120 Ευρώ/Mwh, το Dutch TTF ξεκίνησε μία νέα ανοδική κίνηση στην αρχή της τρέχουσας εβδομάδας και χθες το πρωί έφθασε κάποια στιγμή μέχρι τα 165 Ευρώ/Mwh που είναι η υψηλότερη τιμή από τα μέσα του Οκτωβρίου και περίπου 60% πάνω από τα επίπεδα στα οποία είχε σταθεροποιηθεί τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου. Ευτυχώς, από ένα σημείο και μετά η ανοδική κίνηση ατόνησε και η τιμή υποχώρησε αρκετά, προς τα 140 Ευρώ/Mwh. Αυτή την φορά, πάλι είχαμε δύο κύριες αφορμές που πυροδότησαν την άνοδο.
Η πρώτη έχει σχέση με την αδυναμία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσουν στην ανώτατη επιτρεπτή τιμή αγοράς φυσικού αερίου από τις χώρες μέλη της ένωσης, πάνω από την οποία δεν θα επιτρέπεται να αγοράζουν. Η αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ανώτατη τιμή στα 275 Ευρώ/Mwh, προκάλεσε την έντονη αντίδραση πολλών χωρών οι οποίες θεωρούν αυτή την τιμή πολύ υψηλή και πιστεύουν πως είναι μια πρόσκληση/πρόκληση για σταθερά υψηλές τιμές.
Αυτές οι χώρες θα ήθελαν να δουν την ανώτατη τιμή να είναι αρκετά κάτω από τα 200 Ευρώ/Mwh, συναντούν όμως την αντίδραση της Γερμανίας η οποία υποστηρίζει πως η ανώτατη τιμή πρέπει να είναι υψηλή γιατί αλλιώς δεν θα υπάρχει κίνητρο για εξοικονόμηση ενέργειας από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις των χωρών μελών της Ε.Ε. Μέσα σε αυτή την αναταραχή, οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν, ίσως ψάχνοντας να δουν πότε θα αλλάξει γνώμη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (κατά κάποιους κυνικούς η Γερμανία).
Η χθεσινή απότομη άνοδος στο ξεκίνημα της ημέρας πρέπει όμως να οφείλεται στις εκτιμήσεις διαφόρων υπηρεσιών που προσπαθούν να προβλέψουν την εξέλιξη των καιρικών συνθηκών. Όπως διαβάζουμε στο Bloomberg, κάποιες από αυτές εκτιμούν πως το πρώτο μισό του Δεκεμβρίου θα είναι αρκετά κρύο στις Βόρειες και Κεντρικές περιοχές της Ευρώπης, πιο κρύο απ’ ότι συνήθως, σε αντίθεση με τις χώρες της Μεσογείου όπου οι καιρικές συνθήκες θα είναι πιο ήπιες. Εκτός όμως από τις προβλέψεις για τον ευρωπαϊκό καιρό, έχουμε και αρκετά άσχημα νέα από την Ασία, όπου ο καιρός έχει ήδη αρχίσει να κρυώνει.
Από το Bloomberg μαθαίνουμε πως σε κάποιες περιοχές της Μογγολίας η θερμοκρασία έπεσε στους -47 βαθμούς Κελσίου, ενώ ασυνήθιστα κρύος για την εποχή είναι και ο καιρός σε ορισμένες περιοχές της Κίνας. Συνδυασμένα κύματα ψύχους στην Ευρώπη και την Ασία είναι το χειρότερο σενάριο για τις τιμές του φυσικού αερίου γιατί σημαίνει πως η ζήτηση για φυσικό αέριο και κυρίως LNG μπορεί να αυξηθεί ταυτόχρονα και στις δύο ηπείρους, πράγμα που θα προκαλέσει σίγουρη άνοδο της τιμής του. Ας μην ξεχνάμε πως η τεράστια άνοδος στην τιμή του αερίου προήλθε κυρίως από την ζήτηση στην Ευρώπη, αφού ο ασιατικός χειμώνας ήταν πολύ ήπιος.
Μαζί με το φυσικό αέριο, τις τελευταίες μέρες ζωντάνεψε και πάλι το αργό πετρέλαιο, επιτείνοντας την ανησυχία που προκαλεί η ανοδική κίνηση του φυσικού αερίου. Ενώ την Δευτέρα που μας πέρασε το αργό πετρέλαιο (αμερικανικό συμβόλαιο West Texas Intermediate) έφθασε μέχρι τα 74 δολάρια/βαρέλι εν μέσω φόβων για σημαντική μείωση της ζήτησης από την Κίνα λόγω της αύξησης των κρουσμάτων της πανδημίας, στην συνέχεια ανέκαμψε και έχει ήδη πλησιάσει προς τα 83 δολάρια/βαρέλι.
Η ανάκαμψη οφείλεται σε αρκετούς παράγοντες όπως: την σταδιακή υποχώρηση των φόβων για την κινεζική ζήτηση, τις φήμες που άρχισαν να κυκλοφορούν για πιθανή απόφαση των χωρών του OPEC για περαιτέρω μείωση της παραγωγής, το καλό κλίμα στα διεθνή χρηματιστήρια μετά τις δηλώσεις του διοικητή της Fed Τζέι Πάουελ το βράδυ της Τετάρτης αλλά και τις εξελίξεις στο ζήτημα της επιβολής ανώτατης τιμής αγοράς για το ρωσικό πετρέλαιο.
Ενώ την προηγούμενη εβδομάδα φάνηκε πως η ανώτατη επιτρεπτή τιμή αγοράς για το ρωσικό πετρέλαιο θα οριζόταν ανάμεσα από τα 65 με 70 δολάρια/βαρέλι, φαίνεται πως η επιμονή της Πολωνίας και των Βαλτικών χωρών για πολύ πιο χαμηλή τιμή αποδίδει. Οι τελευταίες πληροφορίες λένε πως η ανώτατη τιμή θα οριστεί κοντά στα 60 δολάρια/βαρέλι και μάλλον θα γίνει αποδεκτή και από τις χώρες της ομάδας G7 που κινούνται συντονισμένα σε αυτό το ζήτημα. Η επιβολή ανώτατης τιμής αφορά στην διά θαλάσσης διακίνηση ρωσικού πετρελαίου.
Εφόσον τελικά υπάρξει συμφωνία, οι επιχειρήσεις που έχουν έδρα στις χώρες του G7 δεν θα επιτρέπεται να μεταφέρουν πετρέλαιο ρωσικής προέλευσης ούτε να ασφαλίσουν τα φορτία τους αν δεν παρουσιάζουν στοιχεία που θα αποδεικνύουν πως η τιμή που πλήρωσαν για την αγορά του πετρελαίου είναι χαμηλότερη από την ανώτατη επιτρεπτή. Ο στόχος (στην θεωρία τουλάχιστον) αυτού του μέτρου είναι να αφήσει σχεδόν ελεύθερη την διακίνηση του ρωσικού πετρελαίου μειώνοντας όμως τα έσοδα του ρωσικού κράτους.
Όταν ακούστηκε η πρόταση για πλαφόν στην τιμή των 65 με 70 δολαρίων/βαρέλι, οι επενδυτές εκτίμησαν πως δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στην ροή του ρωσικού πετρελαίου, το οποίο ούτως ή άλλως πουλιέται ήδη αρκετά πιο κάτω από αυτά τα επίπεδα. Οι νέες πληροφορίες που φέρνουν το πλαφόν κοντά στα 60 δολάρια/βαρέλι ανησύχησαν μάλλον τους επενδυτές. Όσο πιο χαμηλό είναι αυτό το πλαφόν, τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες να βρεθεί κάτω από την τιμή του ρωσικού πετρελαίου και να δημιουργηθεί νέα αναταραχή στις αγορές.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διεθνούς Τύπου, αργότερα σήμερα θα πρέπει να έχει επισημοποιηθεί η συμφωνία των κρατών μελών έτσι ώστε μέχρι την Δευτέρα να την συνυπογράψει και ολόκληρη η ομάδα G7. Αναφερόμαστε στην Δευτέρα, καθώς η 5η Δεκεμβρίου είναι η ημέρα έναρξης εφαρμογής της απαγόρευσης αγοράς αργού πετρελαίου (δια θαλάσσης) από τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα είναι καλό να έχουν ήδη ξεκαθαρίσει τα πράγματα και στο μέτωπο της ανώτατης επιτρεπτής τιμής ώστε οι αγορές να ξέρουν ακριβώς τι ισχύει.
Για την αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν υποστηρίζουμε πως οι ανοδικές κινήσεις των δύο βασικών ενεργειακών πρώτων υλών στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω θα συνεχιστούν οπωσδήποτε. Ήδη, η άνοδος του φυσικού αερίου περιορίστηκε κατά πολύ, αφού προς το τέλος της χρηματιστηριακής ημέρας η τιμή του έπεσε κάτω και από τα 140 Ευρώ/Mwh και έκλεισε στα 137 Ευρώ/Mwh, σημειώνοντας αξιόλογη πτώση κατά 6,42% σε σχέση με την Τετάρτη. Στην ουσία εξαφανίστηκε η σημαντική άνοδος της Τετάρτης και αντιστράφηκε πλήρως η αρχική χθεσινή έντονη ανοδική κίνηση. Αυτό φυσικά δεν μας εκπλήσσει, οι απότομες μεταβολές στις αγορές των ενεργειακών πρώτων υλών αποτελούν συχνά τον κανόνα.
Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και με το αργό πετρέλαιο τις επόμενες μέρες. Αυτό που είναι πιο σημαντικό κατά την άποψή μας είναι το γεγονός πως το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο δεν φαίνεται να μπορεί να κατεβεί κάτω από τα 100 Ευρώ/Mwh και το αμερικανικό αργό πετρέλαιο κάτω από τα 75 δολάρια/βαρέλι. Μπορεί να ασχολούμαστε πολύ με τον καθορισμό των ανώτατων δυνατών τιμών, αλλά σημαντικό ρόλο παίζουν και οι κατώτατες. Αν το πάτωμα είναι πολύ ψηλά, τότε μπορούμε να φανταστούμε πόσο πιο πάνω θα φτάσουν οι τιμές αν τα πράγματα δεν έρθουν όπως θα θέλαμε.
Αν, ας πούμε, ο χειμώνας αποδειχθεί τελικά πολύ βαρύς στην Ευρώπη και την Ασία ταυτοχρόνως ή αν η επιβολή ανώτατης τιμής στο ρωσικό αργό πετρέλαιο φέρει αποτελέσματα αντίθετα από τα επιθυμητά. Δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα για να επηρεάσουμε την εξέλιξη των καιρικών συνθηκών ή την αντίδραση της Ρωσίας και των αγορών στα μέτρα που λαμβάνουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ομάδα G7.
Όπως όμως έχουμε ξαναπεί, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για εξοικονόμηση ενέργειας, κάτι που δυστυχώς φαίνεται πως αρχίζουμε να αμελούμε παρασυρόμενοι από τις ήπιες μέχρι τώρα καιρικές συνθήκες και το γεγονός πως οι τιμές του αερίου και του πετρελαίου βρίσκονται χαμηλότερα από τα υψηλότερα σημεία τους. Ίσως μερικά ανοδικά επεισόδια όπως αυτά που βλέπουμε αυτή την εβδομάδα είναι απαραίτητα για να μας επαναφέρουν στην πραγματικότητα.
