Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και της Ευρώπης γενικότερα, είναι αυτό της δυσκολίας στην λειτουργία μίας ενιαίας αγοράς. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό των χρηματιστηριακών αγορών και της δυσκολίας, ή συνήθως της αδυναμίας των επενδυτών να μπορούν με μία ματιά να δουν την τιμή διαφόρων αξιών, συνήθως μετοχών ή ομολόγων, οι οποίες διαπραγματεύονται σε παραπάνω από ένα χρηματιστήριο.
Για να εξηγήσουμε καλύτερα τι εννοούμε, για να δει κανείς την τιμή της μετοχής μίας εταιρείας που διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης, του Παρισιού και του Άμστερνταμ πρέπει να κοιτάζει ταυτόχρονα τρεις διαφορετικές οθόνες και να ξοδεύει και αρκετά χρήματα για διαφορετικές συνδρομές. Ακόμα πιο δύσκολα είναι τα πράγματα όσον αφορά τα ομόλογα, όπου τις περισσότερες φορές είναι σχεδόν αδύνατον για έναν επενδυτή να πάρει πληροφορίες για την τιμή τους αν δεν εργάζεται σε μία τράπεζα ή σε μεγάλη χρηματιστηριακή εταιρεία, χωρίς αυτό να είναι εύκολο ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις.
Εδώ και χρόνια, οι αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό την καθοδήγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ξεκινήσει μία μεγάλη προσπάθεια για να πετύχουμε αυτό που ονομάζεται στα αγγλικά «consolidated tape», δηλαδή σε κάπως ελεύθερη μετάφραση ενοποιημένη κορδέλα (στην χρηματιστηριακή ορολογία, tape ή κορδέλα αποκαλούμε την ροή των τιμών των μετοχών που βλέπουμε στις οθόνες των υπολογιστών μας).
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου μετά την επίτευξη μίας αρχικής συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών, στην ενοποιημένη κορδέλα θα περιλαμβάνονται όλες οι πληροφορίες για την διαπραγμάτευση χρηματοοικονομικών μέσων σε όλες τις πλατφόρμες συναλλαγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως προσθέτει η ανακοίνωση, στόχος είναι τα στοιχεία που θα περνάνε από την ενοποιημένη κορδέλα να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά σε πραγματικό χρόνο (real time).
Με την βοήθεια του Bloomberg και ενός άρθρου αφιερωμένου στο θέμα μπορούμε να δούμε συνοπτικά ορισμένα σημαντικά στοιχεία σχετικά με την ενοποιημένη κορδέλα και τις προθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως προκύπτει από τις επίσημες ανακοινώσεις, τα χρηματοοικονομικά μέσα για τα οποία η Ε.Ε. έχει σκοπό να δημιουργήσει consolidated tape είναι οι μετοχές, τα ομόλογα, τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (ETFs) και τα διάφορα παράγωγα προϊόντα.
Στις πληροφορίες αυτής της κορδέλας θα περιλαμβάνονται στοιχεία για τις πράξεις που γίνονται, τον όγκο συναλλαγών, την ώρα που γίνονται αυτές, όπως και άλλα στοιχεία όπως η εικόνα της προσφοράς και της ζήτησης. Οι αρχές της Ε.Ε. εκτιμούν, και οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς συμφωνούν, πως η λειτουργία ενός τέτοιου συστήματος θα ανεβάσει την ποιότητα και το επίπεδο διαφάνειας των στοιχείων που θα έχουν στην διάθεσή τους οι επενδυτές.
Εδώ πρέπει να επισημάνουμε, παρά το γεγονός πως η σύγκριση δεν είναι απολύτως δόκιμη, πως στις ΗΠΑ και τον Καναδά, υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια η ενοποιημένη κορδέλα και οι επενδυτές βλέπουν σε πραγματικό χρόνο όλα τα στοιχεία διαπραγμάτευσης των χρηματοοικονομικών μέσων που διαπραγματεύονται σε ένα πλήθος χρηματιστηρίων ή ηλεκτρονικών τόπων διαπραγμάτευσης. Είναι βέβαια προφανές πως η οργάνωση αυτής της κορδέλας στην άλλη μεριά του Ατλαντικού είναι πολύ πιο εύκολη δουλειά από την αντίστοιχη στην Ε.Ε., δεδομένης της πολυπλοκότητας των ευρωπαϊκών αγορών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως η λειτουργία μίας ευρωπαϊκής consolidated tape θα κάνει την αγορά πιο διαφανή και πιο ελκυστική στους επενδυτές, καθώς αυτοί θα μπορούν να καταλάβουν πολύ πιο εύκολα αν οι τιμές που πετυχαίνουν στις κινήσεις τους μέσω των χρηματιστηριακών τους εταιρειών είναι καλές ή όχι. Αυτό αναμένεται να βοηθήσει κυρίως τους ιδιώτες επενδυτές και τις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού τομέα, καθώς οι μεγάλες έχουν ήδη πολύ πιο εύκολη πρόσβαση σε αρκετά από τα στοιχεία που προβλέπεται να περιλαμβάνονται στην ενοποιημένη κορδέλα.
Το όφελος αυτό θα είναι πιο μεγάλο στην αγορά ομολόγων (ιδίως των εταιρικών), οι οποίες χαρακτηρίζονται από χαμηλή ρευστότητα εξαιτίας της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές, ιδιώτες και θεσμικοί, να βρουν αρκετά στοιχεία για να μπορούν να νοιώσουν άνετα για την διενέργεια αγοραπωλησιών. Το πρόβλημα στις αγορές ομολόγων είναι ευρέως γνωστό και για αυτό τον λόγο έχει εξεταστεί το ενδεχόμενο να είναι η πρώτη αγορά στην οποία θα λειτουργήσει ένα consolidated tape.
Αυτό το ενδεχόμενο δεν έχει αποκλειστεί ακόμα και ίσως γίνει πιο πιθανό ύστερα από τις πολύ πρόσφατες ανακοινώσεις της Τετάρτης 5ης Ιουλίου από τις αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς η εποπτική αρχή (Financial Conduct Authority) πρότεινε επίσημα την εφαρμογή του συστήματος της ενοποιημένης κορδέλας πρώτα στην αγορά ομολόγων και μετά σε αυτήν των μετοχών (το Ηνωμένο Βασίλειο προχωρά μόνο του στον δρόμο για το consolidated tape μετά το Brexit).
Όσον αφορά το ζήτημα του πραγματικού χρόνου, είναι γεγονός πως δεν είναι πολύ εύκολο να έχουμε τόσο επίκαιρες πληροφορίες για τα στοιχεία διαπραγμάτευσης σε όλα τα χρηματοοικονομικά μέσα. Στην περίπτωση των μετοχών και των ETFs αυτό είναι εξαιρετικά εύκολο, κάτι που δεν συμβαίνει όμως στις αγορές ομολόγων όπου οι πληροφορίες μπορεί να έρχονται με καθυστέρηση μερικών λεπτών.
Κάτι άλλο που απασχολεί τους συμμετέχοντες στις αγορές είναι ο φόβος πως μερικές από τις πληροφορίες που θα περιλαμβάνει η ενοποιημένη κορδέλα ίσως να μην πρέπει να γνωστοποιούνται, είτε γιατί είναι εμπιστευτικές είτε γιατί μπορεί να δημιουργούν λανθασμένες εντυπώσεις. Ενδοιασμούς έχουν εκφράσει και κάποιοι σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης consolidated tape για ορισμένες κατηγορίες παραγώγων προϊόντων.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, η διεθνής οργάνωση International Swaps and Derivatives Association θεωρεί πως η σχετική συζήτηση για τα παράγωγα είναι μάλλον πρόωρη λόγω των πολύ μεγάλων διαφορών στον τρόπο διαπραγμάτευσης τους από τον αντίστοιχο για τις μετοχές και τα ομόλογα. Σχετικά με τους παραπάνω προβληματισμούς, φαίνεται πως η σουηδική προεδρία της Ε.Ε. κατάφερε να βρει μία συμβιβαστική λύση προτείνοντας την παραμονή ορισμένων στοιχείων από την διαπραγμάτευση σε καθεστώς ανωνυμίας.
Ανεξάρτητα από το αν οι Σουηδοί, οι οποίοι παρέδωσαν προ ημερών την προεδρία της Ε.Ε. στους Ισπανούς, έχουν καταφέρει όντως να πετύχουν έναν καλό συμβιβασμό, είναι γεγονός πως έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας μέχρι να δούμε στις οθόνες μας μία πραγματικά ενοποιημένη κορδέλα. Οι σχετικές προτάσεις της Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθούν και από το Ευρωκοινοβούλιο και πολλά τεχνικά θέματα πρέπει να εξεταστούν με λεπτομέρεια και να λυθούν. Εκτός αυτού, δεν είναι ακόμα σαφές το ποιος θα επωμισθεί το κόστος της λειτουργίας αυτού του συστήματος και το ποιος θα αναλάβει την οργάνωσή του και την «διανομή» της κορδέλας προς τους επενδυτές.
Το πιθανότερο είναι πως θα περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμα, ίσως και περισσότερο. Αυτό φυσικά δεν θα αποτελέσει έκπληξη, καθώς είναι γνωστό πως τα πράγματα στην Ε.Ε. είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσουν με την ίδια ταχύτητα όπως στις ΗΠΑ. Όταν πάντως δούμε μπροστά μας αυτή την κορδέλα, το πιθανότερο είναι πως θα ευχαριστήσουμε τις αρχές της Ε.Ε., ειδικά όταν δούμε την κορδέλα των ομολόγων. Η αρκετή υπομονή που θα χρειαστεί να δείξουμε θα αξίζει τον κόπο.
