Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Luis de Guindos, είχε ένα ξεκάθαρο μήνυμα για τις τράπεζες την εβδομάδα που πέρασε: Oι πρόσφατες αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ θα πρέπει να περάσουν πλήρως στους αποταμιευτές με υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων.
Όπως δήλωσε σε ομιλία του σε οικονομικό συνέδριο στην πόλη Santander στη Βόρεια Ισπανία, η πλήρης μετάδοση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ απαιτεί την ανταμοιβή των αποταμιεύσεων. Είναι πολύ σημαντικό να αποτυπώνεται η νομισματική πολιτική σε όλο το ενεργητικό και το παθητικό των τραπεζών.
Ο de Guindos δεν αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην περίπτωση της Ισπανίας, όπου οι τράπεζες προσφέρουν τα χαμηλότερα επιτόκια καταθέσεων ανάμεσα στις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης.
Κατά μέσο όρο οι ισπανικές τράπεζες πλήρωναν επιτόκιο 1,33% σε καταθέσεις προθεσμίας ενός έτους τον Απρίλιο σε σύγκριση με αντίστοιχο μέσο επιτόκιο 2,27% στη ζώνη του ευρώ.
Την τελευταία εβδομάδα η ΕΚΤ ανέβασε το παρεμβατικό της επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης, αυξάνοντας με την κίνηση αυτή το κόστος στα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου που αποτελούν την πλειοψηφία των δανειακών συμβάσεων στην Ισπανία.
Όμως, οι ισπανικές τράπεζες απέκρουσαν την παρότρυνση των αρχών να αρχίσουν να πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια στις καταθέσεις, ισχυριζόμενες ότι τα χαμηλά επιτόκια είναι έως ένα βαθμό το αποτέλεσμα της υπερβάλλουσας ρευστότητας στο σύστημα και όχι της έλλειψης ανταγωνισμού στον σχετικά συγκεντρωμένο τραπεζικό κλάδο της χώρας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του οίκου αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας DBRS, οι ισπανικές τράπεζες θα πιεστούν να αυξήσουν τα καταθετικά επιτόκια τα επόμενα τρίμηνα, καθώς η ρευστότητα θα χειροτερεύσει μετά την αποπληρωμή τον Ιούνιο των φτηνών δανείων TLTRO που χορήγησε στις τράπεζες η Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Οι έξι ισπανικές τράπεζες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο της Μαδρίτης άντλησαν πάνω από 265 δισ. ευρώ σε δάνεια TLTRO και σχεδιάζουν να αποπληρώσουν γύρω στα 42 δισ. ευρώ στις 28 Ιουνίου.
Είναι γεγονός ότι σε όλη τη ζώνη του ευρώ οι αποταμιευτές στρέφονται σε κρατικό χρέος για να εξασφαλίσουν αποδόσεις στα μετρητά τους, καθώς οι τράπεζες δε μεταδίδουν τις αυξήσεις του κόστους χρήματος στα καταθετικά επιτόκια που προσφέρουν.
Μπροστάρης είναι η Ιταλία που πούλησε 18,2 δισ. ευρώ ομολόγου σε αποταμιευτές στη λιανική τραπεζική αυτόν το μήνα, αυξάνοντας το ποσοστό διακράτησης κρατικού χρέους από εγχώριους επενδυτές. Στην Πορτογαλία το ήμισυ των φετινών δανειακών αναγκών του κράτους αντλήθηκε από τους αποταμιευτές, στην Ισπανία οι αποταμιευτές συσσωρεύονται στο κυνήγι των έντοκων γραμματίων του δημοσίου, ενώ στο Βέλγιο αναμένεται εννιαπλασιασμός των πωλήσεων κρατικών ομολόγων σε αποταμιευτές λιανικής.
Η έκταση της ζήτησης αποτελεί έκπληξη για τους διαχειριστές δημοσίου χρέους και αποτυπώνει τη γρήγορη επιστροφή των αποταμιευτών στις κυβερνητικές εκδόσεις χρέους που για μια δεκαετία «σνόμπαραν».
Η επιστροφή τους αποτυπώνει επίσης την τελευταία δομική αλλαγή από τότε που ο υψηλός πληθωρισμός ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εγκαταλείψει την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων και να αυξήσει το κόστος δανεισμού σταθερά από πέρυσι.
