Η υπόθεση της μετοχής Gamestop -και όχι μόνο- το προηγούμενο διάστημα, που επικράτησε της παγκόσμιας χρηματιστηριακής ειδησεογραφίας είχε σίγουρα ένα μεγάλο χαμένο.
Εκατομμύρια μικροεπενδυτές επιδόθηκαν σε φρενήρεις συναλλαγές αγορών κατόπιν συντονισμού τους μέσω της πλατφόρμας Reddit, καταφέρνοντας να πλήξουν το hedge fund του Γκέιμπ Πλότκιν «Melvin Capital Management», που σύμφωνα με τις πληροφορίες έχασε μέσα στον Ιανουάριο το 53% των επενδύσεών του, έχοντας υποχρεωθεί να κλείσει τις short θέσεις του. Αναγκάστηκε να ζητήσει διάσωση την οποία και έλαβε.
Η βιομηχανία των hedge funds λόγω της επιθετικότητας των ερασιτεχνών επενδυτών αισθάνθηκε ότι βρίσκεται υπό πολιορκία και το ερώτημα που προκύπτει και δεν είναι η πρώτη φορά είναι: « Είναι τα hedge funds» οι κακοί των αγορών; Πως λειτουργούν; Πως διαχειρίζονται τα χρήματά τους; Γιατί συχνά χρησιμοποιούν το short selling επιδιδόμενα σε υποτιμητική κερδοσκοπία για να πλουτίσουν;
Το παράδειγμα του Quantum Fund του Τζώρτζ Σόρος τη δεκαετία του 1990 είναι ιστορικά ενδεικτικό και αξιομνημόνευτο. Ο Σόρος με το συγκεκριμένο κεφάλαιο, δανείστηκε στερλίνες αξίας περίπου 15 εκατομμυρίων δολαρίων, με δυνατότητα μετατροπής τους σε δολάρια, κατ’ επιλογή του. Όταν το Quantum ήταν long σε δολάρια και short σε στερλίνες, διενήργησε συναλλαγές short-selling με αντικείμενο τη στερλίνα, διατυπώνοντας παράλληλα την άποψη, σε συνεντεύξεις του, πως η στερλίνα επρόκειτο να υποτιμηθεί. Ετσι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ξόδεψε περίπου 50 εκατ. στερλίνες για να στηρίξει το νόμισμά του, αυξάνοντας κατόπιν τα επιτόκια για τον ίδιο λόγο. Τελικά η στερλίνα τέθηκε εκτός του ευρωπαϊκού συστήματος συναλλαγματικών ισοτιμιών, ο δε Σόρος πραγματοποίησε κέρδη ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Αναπολώντας ιστορικές διαδρομές του παρελθόντος , είναι φανερό ότι το μέγεθος κάποιων χρηματοοικονομικών οργανισμών, σε συνδυασμό με τις επενδυτικές μεθόδους που εφαρμόζουν, δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε πανικό, ο οποίος αποβαίνει καταστροφικός για την πορεία των αγορών. Είναι όμως η δράση των hedge funds τόσο καθοριστική ; Η κρίση του 2009 αλλά και το θέμα με την μετοχή της Gamestop καταδεικνύουν ότι είναι.
Το 2009 η κρίση υπήρξε το αποτέλεσμα ασύστολης δανειοδότησης άλλων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, κατεξοχήν στις Η.Π.Α. σε συνδυασμό με την τιτλοποίηση επισφαλών δανείων και τη διοχέτευση των σχετικών τίτλων στους επενδυτές. Η κρίση φάνταζε συνεπώς αναπόφευκτη. Πολλά hedge funds είχαν επενδύσει στα σύνθετα δομημένα προϊόντα που προκάλεσαν την κρίση και οι επενδυτικές τράπεζες που ενεργούσαν ως prime brokers προς τα hedge funds απαίτησαν να παράσχουν πρόσθετο περιθώριο και την επιβολή περιορισμών ως προς τη ρευστότητα του χαρτοφυλακίου τους, γεγονός που ανάγκασε κάποια από αυτά να προβούν σε ρευστοποιήσεις περιουσιακών τους στοιχείων, με ζημία.
Από την άλλη, τα hedge funds εφαρμόζουν στρατηγική που τους επιτρέπει να προσθέτουν ρευστότητα και βάθος στην αγορά, που μπορεί να αποκτήσει περαιτέρω δυναμική αποκτώντας αναπτυξιακά χαρακτηριστικά. Τα hedge funds περιλαμβάνουν στο υπό διαχείριση χαρτοφυλάκιό τους κινητές αξίες και commodities εφαρμόζοντας ποικίλες επενδυτικές στρατηγικές , που διαφοροποιούνται από αυτές των παραδοσιακών κεφαλαίων στοχεύοντας σε υψηλότερες αποδόσεις αυξημένου ρίσκου. Στην πραγματικότητα ο όρος hedge αποτυπώνει την κάλυψη μιας θέσης με επένδυση σε αντίθετη θέση, με στόχο την απάλειψη κινδύνου της αγοράς που εμπεριέχεται σε μια αρχική θέση ( αντιστάθμιση).
Οι περισσότερες αν και όχι όλες οι στρατηγικές των hedge funds τείνουν να προστατεύσουν από τις πτώσεις των αγορών, αυτά δε τα κεφάλαια χαρακτηρίζονται από ελαστικότητα στις επιλογές των επενδύσεών τους, αμείβοντας παράλληλα τους διαχειριστές τους πλουσιοπάροχα καθώς απαιτούνται εμπειρία, γνώσεις και γενικότερα αυξημένα προσόντα.
Oι περισσότεροι διαχειριστές αυτών των κεφαλαίων αφιερώνουν πολύ χρόνο και ενέργεια για να κρατήσουν τις θέσεις τους κρυφές.
Στην Ευρώπη, πολλά funds παραμένουν λίγο κάτω από το όριο του 0,5% που ισχύει για τη δημόσια αποκάλυψη των short θέσεων για όσο περισσότερο μπορούν.
Παρά το γεγονός ότι πολλοί διαχειριστές τέτοιων κεφαλαίων παράγουν λεπτομερή ενημερωτικά έντυπα (newsletters) για τους επενδυτές τους, εδώ το θέμα της διαφάνειας εξακολουθεί να υφίσταται, κυρίως επειδή οι διαχειριστές των κεφαλαίων δεν θα ήθελαν να αποκαλύπτονται η στρατηγική και οι θέσεις τους στους ανταγωνιστές.
Εν κατακλείδι η ύπαρξη των αντισταθμιστικών κεφαλαίων, είναι απαραίτητη και υποστηρικτική μιας ανεπτυγμένης αγοράς. Αλήθεια είναι επίσης ότι τα κεφάλαια αυτά ψάχνουν για ευάλωτες περιπτώσεις για να επιτεθούν και στο παγκόσμιο χρηματιστηριακό στερέωμα υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις. Ενίοτε όμως, όπως στην περίπτωση του Melvin, το ευάλωτο μέλος είναι τα ίδια τα hedge funds...
