Μια ουκρανική συλλογικότητα αποχώρησε από τη Διεθνή Έκθεση Τέχνης του Παρισιού αφού έμαθε ότι συμμετείχε και μια ρωσική γκαλερί. Ο ιδιοκτήτης της μοσχοβίτικης αίθουσας «Iragui» απάντησε ότι «η τέχνη μπορεί να γίνει γέφυρα διπλωματίας».
Η ένωση καλλιτεχνών «Understructures» με έδρα το Κίεβο αποχώρησε διαμαρτυρόμενη από τη διεθνή φουάρ «Paris Internationale», μόλις έγινε γνωστή η συμμετοχή μιας ρωσικής γκαλερί.
Ο επικεφαλής της ουκρανικής κολεκτίβας, Βίτια Γκλουστσένκο, δήλωσε στο Artnet News ότι η αποχώρηση της ομάδας από την έκθεση δεν συνιστά απλώς μια «χειρονομία» όσο ανάγκη, καθώς η εισβολή στην Ουκρανία συνεχίζεται με τρόπο εγκληματικό απέναντι στον άμαχο πληθυσμό.
«Δεν θέλουμε να θυματοποιήσουμε τους εαυτούς μας, αλλά για να είμαστε ξεκάθαροι: καμία συνεργασία με φορολογούμενες επιχειρήσεις που εδρεύουν στη Ρωσία δεν μπορεί να γίνει ανεκτή σήμερα».
Η Understructures σχεδίαζε να μοιραστεί με το φιλότεχνο κοινό στο Παρίσι την εγκατάστασή της με τίτλο «oberih» (που στα ουκρανικά σημαίνει «αντικείμενο που προστατεύει»). Το θέμα της μεταφέρει ιστορίες και εικόνες ανθρώπων που ζούν τον φρικώδη πόλεμο στην Ουκρανία.
Δημιουργήθηκε από κοινού με την γκαλερί τέχνης LC Queisser, με έδρα την Τιφλίδα της Γεωργίας, και το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων ενισχύει στους Ουκρανούς που επλήγησαν από την εισβολή. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στη Βασιλεία τον Ιούνιο.
Το οξύμωρο είναι ότι οι διοργανωτές κάλεσαν την κολεκτίβα προκειμένου να «δείξουν την έμπρακτη υποστήριξή τους» στην Ουκρανία σε αυτήν τη δύσκολη στιγμή. Αρκετές εκθέσεις τέχνης σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της δικής μας Art Athina τον Σεπτέμβριο, έχουν δείξει αλληλεγγύη παρέχοντας δωρεάν περίπτερα στις ουκρανικές γκαλερί και χώρους για τις εκδηλώσεις τους.
Οι Γάλλοι απάντησαν ότι «η τέχνη πρέπει να υψώνεται πάνω από όλα αυτά. Δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας αποκλειστικά επιχειρηματική πλατφόρμα - είμαστε επίσης ένα μέρος για να συναντηθούμε και να συζητήσουμε».
Παρόμοια, η ιδιοκτήτρια της ρωσικής γκαλερί εξέφρασε τη λύπη της: «Καταλαβαίνω ότι είναι νέοι άνθρωποι και προσπαθώ να νιώσω το τραύμα τους, αλλά η τέχνη, ως πλατφόρμα, δεν πρέπει να είναι μέρος για πολεμική… δεν τους έχω γνωρίσει και δεν με ξέρουν».
Η Ρωσίδα ιδιοκτήτρια, η οποία συμμετέχει για δεύτερη φορά στην έκθεση, συμπλήρωσε ότι ποτέ δεν υποστηρίχθηκε ούτε υπήρξε η ίδια υποστηρικτής του ρωσικού κράτους. Πρόσθεσε ακόμη ότι ο σύζυγός της, ο οποίος είναι πολωνικής καταγωγής, εργαζόταν στην ουκρανική βιομηχανία σιτηρών και στέγαζε Ουκρανούς πρόσφυγες που διέφυγαν από τον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, στο σπίτι τους στην Πολωνία.
Περισσότερο ενδιαφέρον και στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε, είναι τούτη η δήλωση της γκαλερίστα: «Παράλληλα με όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία εξελίσσεται και ένας ιδιότυπος εμφύλιος στη Ρωσία, ανάμεσα στις γενιές που μεγάλωσαν υπό την ΕΣΣΔ και είναι ψηφιακά αναλφάβητοι, έναντι των νεότερων που λαμβάνουν τις πληροφορίες τους από το Διαδίκτυο.
Αυτοί είναι σε θέση να αποφύγουν την κρατική προπαγάνδα για τον πόλεμο. Στην πλειοψηφία του, ο ρωσικός εικαστικός κόσμος, υποστηρίζει την Ουκρανία όπως μπορεί, ακόμη και όταν δεν το κάνει ανοιχτά».
Πέρα από τις δηλώσεις, έχει σημασία να δούμε και τα έργα εκπροσώπησης των Ρώσων καλλιτεχνών στο Παρίσι. Η Iragui παρουσιάζει έργα του σύγχρονου Rodion Kitaev, ο οποίος απηχεί την απειλούμενη LGBTQ+ κοινότητα της ρωσικής πρωτεύουσας.
Παρουσιάζει κεντήματα και ζωγραφική βασισμένα στους Γάλλους σουρεαλιστές που γνώρισαν τον πόλεμο, αλλά και το τραύμα που προκάλεσε ο σταλινικός ολοκληρωτισμός. Αντίστοιχα, τα έργα της olga Chernysheva, επιχειρούν να ρίξουν φως στη σύγχρονη Ρωσία του περιθωρίου.
Παρόλο που η μοσχοβίτικη γκαλερί θέλει να παρουσιαστεί ως μια φωνή κόντρα στον ολοκληρωτισμό του Πούτιν, οι Ουκρανοί καλλιτέχνες έχουν δίκιο. Μετά τα τελευταία εγκλήματα στην Ουκρανία, η Ευρώπη οφείλει όχι μόνο να κλείσει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου, αλλά οποιασδήποτε συναλλαγής, ακόμη και καλλιτεχνικής, με εμπορικό χαρακτήρα.
Η Understructures δεν συμμετέχει στην έκθεση, αλλά η ψηφιακή έκδοση του έργου εξακολουθεί να είναι διαθέσιμη για παραγγελία μέσω διαδικτύου. Μέχρι σήμερα, έχει συγκεντρώσει 20.000 δολάρια για φιλανθρωπικές οργανώσεις με τούτη τη βασική αρχή: «Εκπροσωπούμε όλους τους Ουκρανούς καλλιτέχνες και συναδέλφους που υποφέρουν ή πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής».
